De vragen ‘Hoe gaat de European Health Data Space zorgen voor betere beschikbaarheid over gezondheidsgegevens in de zorg?’ en ‘Wat betekent dit voor patiënten, artsen, onderzoekers en ICT-leveranciers?’ stonden deze middag centraal was de kern van de middag.
De meetup is 15 mei gehouden tijdens het ICT&health World Conference in Maastricht. In deze internationale setting hebben ruim honderd mensen zich laten bijpraten over het wetsvoorstel voor de European Health Data Space waarover op 24 april 2024 een politiek akkoord is bereikt in Brussel en die naar verwachting eind dit jaar in werking zal treden. Voor de gefaseerde implementatie ervan staat in totaal zes jaar.
EHDS
Doel van de EHDS is om via databeschikbaarheid betere zorg te regelen. Burgers krijgen betere inzage in en toegang tot bepaalde gezondheidsgegevens die over hen zijn vastgelegd. Elektronische gezondheidsgegevens mogen voor primair gebruik (zorgverlening) ingezien worden en voor secundaire doeleinden (onderzoek, beleid en innovatie) onder strenge voorwaarden gebruikt worden, mits er geen bezwaar is tegen het beschikbaar stellen en onder waarborgen van privacy en veiligheid. Daarbij moeten elektronische patiëntendossiers in Europa aan dezelfde vereisten voldoen zodat zorgverleners beter gezondheidsgegevens kunnen uitwisselen over en voor patiënten die ze behandelen.
De EHDS prioriteert vijf categorieën, legt Wietse Corino, projectcoördinator EHDS bij VWS uit. Deze zijn de patiëntsamenvatting, elektronische recepten, elektronische uitgifte van medicatie, beelden en gerelateerde beeldrapportages, medische testresultaten en gerelateerde rapportages en ontslagbrieven. Deze komen nauw overeen met de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz). Vandaar dat Ulco de Boer, senior beleidsadviseur gegevensuitwisseling stelt dat de Wegiz voorloopt op de EHDS.
Ook is ingegaan om vragen uit het publiek die zowel vooraf bij de inschrijving als tijdens de sessie zijn gesteld. Zo zijn er veel vragen gesteld over toestemming. In de EHDS kunnen lidstaten voor zowel het primaire als het secundaire proces besluiten of ze burgers bezwaar kunnen laten maken voor het inzien van medische gegevens die over hen zijn opgeslagen. Een andere vraag was hoe een arts aan data gaat komen over een patiënt die in een ander lidstaat woont. Dit zal verlopen via een patiëntsamenvatting die via nationale knooppunten zoals de NCPeH in Nederland wordt verstuurd, zo leggen Melany Pols, projectsecretaris EHDS en Ilse van ’t Hof Adviseur informatievoorziening NCPeH-NL van het CBIG uit.
Patiënten
Randvoorwaarden vanuit het patiëntperspectief voor databeschikbaarheid zijn vertrouwen, zeggenschap en transparantie, zegt lldiko Vajda, senior-adviseur patiëntbelang digitale zorg van de Patientenfederatie Nederland (PFN). De PFN is over het algemeen blij met de EHDS omdat het patienten meer controle geeft over de elektronische gezondheidsgegevens die over hen zijn vastgelegd.
Artsen
Voor artsen biedt de EHDS-kansen, stelt mr.dr. Sjaak Nouwt, adviseur gezondheidsrecht KNMG, Werkgroep Digital Health CPME, en rapporteur Data Protection CPME. Zij kunnen bijvoorbeeld makkelijker beschikken over patiëntgegevens voor zorgverlening, de EHDS bevordert medische wetenschap. Daarentegen zijn er ook risico’s voor artsen en die hebben onder meer te maken met het vertrouwen van patiënten, de kosten implementatie en de medische aansprakelijkheid bij beperking van de toegang tot medische gegevens.
Onderzoekers
De onderzoekers zijn blij met de EHDS, zegt Leone Flikweert, CEO van Health-RI. De vindbaarheid van gezondheids- en researchgegevens vergroot enorm. Onderzoekers kunnen via een Health Data Acces Body waarover programmamanager Liesbeth Hak eerder die middag uitleg over gaf een aanvraag voor gegevens uit heel Europa indienen. “Onderzoekers hoeven dan niet meer per organisatie aparte aanvragen en verschillende procedures te doorlopen. Daardoor is meer en beter onderzoek mogelijk en dus betere zorg en preventie voor burgers en patiënten.”
Leveranciers
Kansen die leveranciers zien, liggen in de versnelling van de Europese samenwerking, de uniformiteit van EPD-systemen en dat er standaarden worden toegepast voor interoperabiliteit en logging, aldus Yvonne Hoogendoorn, bestuurslid van de vereniging van organisaties voor ICT in de Zorg (OIZ) en CEO van SecuMailer. Maar stelt zij ook, dit alles betekent wel dat registratie van gezondheidsgegevens aan de bron moet beginnen. Hoogendoorn vraagt zich verder af hoe andere regelgevingen aansluiten op de EHDS, zoals de MDR, de AI-act, NIS2, GDPR en Wegiz en dergelijke.
De presentaties van de VWS-beleidsmakers is te vinden in documenten.
--> Wat vind jij trouwens van de EHDS? Praat mee in In gesprek.